Edward Łukawer – relegowany w marcu 68 r. z uczelni na lat 12, ale przywrócony w 1980 r.

Edward Łukawer w bazie Nauka Polska

prof. dr hab.  Edward  Łukawer   (nie żyje)

Id osoby:   8387

Dyscypliny KBN:ekonomia

Specjalności: makroekonomia

Miejsca pracy:Nieaktualne:

Małopolska Szkoła Wyższa w Brzesku; Katedra Ekonomii,   Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka; Wydział Ekonomiczno-Społeczny; Katedra Ekonomii, Prawa i Polityki Społecznej. 

Ukończone studia: 1952,  ekonomia,  Szkoła Główna Planowania i Statystyki,

Uzyskany tytuł profesora: 1987,   nauki ekonomiczne

—————-

Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Łukawerze

Profesor Edward Łukawer urodził się 28 marca 1920 roku w Warszawie w rodzinie zamożnej.Z chwilą wybuchu II wojny światowej wyjechał ze swoją matką do Lwowa. Natomiast ojciec z młodszym synem – znacznie wcześniej do Australii. Po zajęciu Lwowa przez wojska radzieckie został zmuszony do podjęcia pracy fizycznej w „Wojenstroju” we Lwowie. W dniu 29 czerwca 1940 roku za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego otrzymał wyrok śmierci zamieniony jednakże na dożywotnie zesłanie na Syberię. W Ałdanie aż do końca 1941 roku pracował przez 12 – 14 godzin dziennie jako prosty robotnik w kopalni odkrywkowej złota. Później – jako drwal w tajdze syberyjskiej. Po podpisaniu w Londynie tzw. traktatu Sikorski-Majski warunki Jego życia uległy nieco poprawie, gdyż zatrudniono Go jako pomocnika księgowego w instytucjach lokalnych (szpital, szkoła podstawowa). W sierpniu 1944 roku skończył się Jego pobyt w Jakucji. Do kraju powrócił dopiero 7 lipca 1946 roku, gdzie podjął pracę zawodową w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego w Katowicach na stanowisku ekonomisty. Jednocześnie rozpoczął studia  w ówczesnym Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych (obecnie Akademia Ekonomiczna w Katowicach).

Profesor Edward Łukawer rozpoczął prace naukową i dydaktyczną jako asystent   a następnie adiunkt w Katedrze Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej   w Katowicach. Pracował tam jednak zaledwie kilka miesięcy, gdyż w okresie nasilenia czystek stalinowskich został na polecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach zwolniony   z pracy z powodu burżuazyjnego pochodzenia, którego nota bene nigdy nie ukrywał. W wyniku odwołania się od tej decyzji do ówczesnego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w listopadzie 1952 roku został skierowany do pracy na tym samym stanowisku do Katedry Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie. Odtąd Jego losy związane są głównie z tym miastem i z Akademią Ekonomiczną w Krakowie.

.W dniu 12 czerwca 1961 roku uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie pracy „Modele gospodarki socjalistycznej i ich funkcjonowanie”, a w czerwcu 1967 roku – stopień doktora habilitowanego za pracę habilitacyjną pt.: „Możliwości funkcjonowania gospodarki socjalistycznej w świetle międzywojennej dyskusji na Zachodzie”. Nie uzyskał jednakże stanowiska docenta, gdyż za aktywny udział w tzw. wydarzeniach marcowych w 1968 roku został odsunięty przez ówczesne władze uczelni od prowadzenia działalności dydaktycznej oraz otrzymał karę nagany. W wyniku polecenia ówczesnego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego został z dniem 30 września 1969 roku zwolniony z pracy w WSE w Krakowie. Po zwolnieniu przez kilka miesięcy poszukiwał pracy w różnych zawodach. Ostatecznie został zatrudniony jako „młodszy ekonomista” (już jako osoba 49-letnia ze stopniem dr. hab. – sic!)

w „Centrostalu” w Krakowie, a w latach 1977-1980 w Kombinacie Opakowań Blaszanych Lekkich. Podejmowane przez Niego kilkakrotnie starania o ponowne przyjęcie do pracy   w uczelni pomimo „gierkowskiej odwilży” nie przyniosły żadnego rezultatu. Dopiero po

12 latach od zawieszenia w czynnościach zawodowych, a po 11 latach od zwolnienia z pracy przywrócono Mu prawa pracownika nauki.

Pracę podjął więc ponownie w Akademii Ekonomicznej w Krakowie w Instytucie Ekonomii Politycznej początkowo na stanowisku adiunkta (w wieku 60 lat, co był wyrazem dalszego upokarzania Profesora Edwarda Łukawera za Jego działalność opozycyjną w Komitecie Obrony Robotników i prowadzenie wykładów w Towarzystwie Kursów Naukowych tzw. „Latającym Uniwersytecie”). W dniu 1 kwietnia 1981 roku otrzymał stanowisko docenta. Tytuł

i stanowisko profesora otrzymał dopiero 17 września 1987 roku, a więc zaledwie 3 lata przed emeryturą. W latach 1981 – 1982 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Ekonomii Politycznej. Do osiągnięcia wieku emerytalnego w AE w Krakowie pracował z Zakładzie Analiz Porównawczych Systemów Ekonomicznych. Od 2000 roku do ostatnich dni swojego życia pracował jako profesor zwyczajny w Śląskiej Wyższej szkole Zarządzania im. Gen. Jerzego Ziętka w Katowicach oraz w Małopolskiej Szkole Wyższej w Brzesku.

Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Łukawerze

Profesor Edward Łukawer urodził się 28 marca 1920 roku w Warszawie w rodzinie zamożnej.Z chwilą wybuchu II wojny światowej wyjechał ze swoją matką do Lwowa. Natomiast ojciec z młodszym synem – znacznie wcześniej do Australii. Po zajęciu Lwowa przez wojska radzieckie został zmuszony do podjęcia pracy fizycznej w „Wojenstroju” we Lwowie. W dniu 29 czerwca 1940 roku za odmowę przyjęcia obywatelstwa radzieckiego otrzymał wyrok śmierci zamieniony jednakże na dożywotnie zesłanie na Syberię. W Ałdanie aż do końca 1941 roku pracował przez 12 – 14 godzin dziennie jako prosty robotnik w kopalni odkrywkowej złota. Później – jako drwal w tajdze syberyjskiej. Po podpisaniu w Londynie tzw. traktatu Sikorski-Majski warunki Jego życia uległy nieco poprawie, gdyż zatrudniono Go jako pomocnika księgowego w instytucjach lokalnych (szpital, szkoła podstawowa). W sierpniu 1944 roku skończył się Jego pobyt w Jakucji. Do kraju powrócił dopiero 7 lipca 1946 roku, gdzie podjął pracę zawodową w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego w Katowicach na stanowisku ekonomisty. Jednocześnie rozpoczął studia  w ówczesnym Wyższym Studium Nauk Społeczno-Gospodarczych (obecnie Akademia Ekonomiczna w Katowicach).

Profesor Edward Łukawer rozpoczął prace naukową i dydaktyczną jako asystent   a następnie adiunkt w Katedrze Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej   w Katowicach. Pracował tam jednak zaledwie kilka miesięcy, gdyż w okresie nasilenia czystek stalinowskich został na polecenie Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach zwolniony   z pracy z powodu burżuazyjnego pochodzenia, którego nota bene nigdy nie ukrywał. W wyniku odwołania się od tej decyzji do ówczesnego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w listopadzie 1952 roku został skierowany do pracy na tym samym stanowisku do Katedry Ekonomii Politycznej w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie. Odtąd Jego losy związane są głównie z tym miastem i z Akademią Ekonomiczną w Krakowie.

.W dniu 12 czerwca 1961 roku uzyskał stopień doktora nauk ekonomicznych na podstawie pracy „Modele gospodarki socjalistycznej i ich funkcjonowanie”, a w czerwcu 1967 roku – stopień doktora habilitowanego za pracę habilitacyjną pt.: „Możliwości funkcjonowania gospodarki socjalistycznej w świetle międzywojennej dyskusji na Zachodzie”. Nie uzyskał jednakże stanowiska docenta, gdyż za aktywny udział w tzw. wydarzeniach marcowych w 1968 roku został odsunięty przez ówczesne władze uczelni od prowadzenia działalności dydaktycznej oraz otrzymał karę nagany. W wyniku polecenia ówczesnego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego został z dniem 30 września 1969 roku zwolniony z pracy w WSE w Krakowie. Po zwolnieniu przez kilka miesięcy poszukiwał pracy w różnych zawodach. Ostatecznie został zatrudniony jako „młodszy ekonomista” (już jako osoba 49-letnia ze stopniem dr. hab. – sic!) w „Centrostalu” w Krakowie, a w latach 1977-1980 w Kombinacie Opakowań Blaszanych Lekkich. Podejmowane przez Niego kilkakrotnie starania o ponowne przyjęcie do pracy   w uczelni pomimo „gierkowskiej odwilży” nie przyniosły żadnego rezultatu.

Dopiero po 12 latach od zawieszenia w czynnościach zawodowych, a po 11 latach od zwolnienia z pracy przywrócono Mu prawa pracownika nauki.

Pracę podjął więc ponownie w Akademii Ekonomicznej w Krakowie w Instytucie Ekonomii Politycznej początkowo na stanowisku adiunkta (w wieku 60 lat, co był wyrazem dalszego upokarzania Profesora Edwarda Łukawera za Jego działalność opozycyjną w Komitecie Obrony Robotników i prowadzenie wykładów w Towarzystwie Kursów Naukowych tzw. „Latającym Uniwersytecie”). W dniu 1 kwietnia 1981 roku otrzymał stanowisko docenta. Tytuł  i stanowisko profesora otrzymał dopiero 17 września 1987 roku, a więc zaledwie 3 lata przed emeryturą. W latach 1981 – 1982 pełnił funkcję zastępcy dyrektora Instytutu Ekonomii Politycznej. Do osiągnięcia wieku emerytalnego w AE w Krakowie pracował z Zakładzie Analiz Porównawczych Systemów Ekonomicznych. Od 2000 roku do ostatnich dni swojego życia pracował jako profesor zwyczajny w Śląskiej Wyższej szkole Zarządzania im. Gen. Jerzego Ziętka w Katowicach oraz w Małopolskiej Szkole Wyższej w Brzesku.

————–

Prof. Edward Łukawer (1920 – 2007)

GW 2008-05-14

Minęła 40. rocznica tzw. „wypadków marcowych 1968”. Prof. Łukawer już jej nie doczekał. Zmarł w Krakowie 9 listopada 2007 roku w wieku 87 lat.

Prof. Łukawer, w 1968 roku dr hab. adiunkt w Katedrze Ekonomii Politycznej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie (obecnie Uniwersytetu Ekonomicznego), w wypadkach marcowych brał aktywny udział. Represje pomarcowe dotknęły Go – spośród wszystkich represjonowanych pracowników wyższych uczelni krakowskich – chyba najdotkliwiej.

Już bowiem w dniu 28 marca 1968 roku dr Łukawer został zawieszony w czynnościach służbowych – wraz z natychmiastowym ograniczeniem wynagrodzenia do 50 proc. – przez ówczesnego Rektora Uczelni – w związku z postępowaniem wszczętym na wniosek rzecznika dyscyplinarnego przez Komisję Dyscyplinarną dla pracowników nauki Wyższej Szkoły Ekonomicznej. W akcie oskarżenia, poza „burżuazyjnym” pochodzeniem zarzucono Łukawerowi, że protestował publicznie przeciwko zdjęciu z afisza teatralnego „Dziadów” Mickiewicza, nazywaniu literatów polskich wichrzycielami i traktowaniu studenckich wystąpień marcowych jako przejawów chuligaństwa, oraz że w czasie publicznych spotkań ze studentami wyraził całkowite poparcie dla ich postulatów formułowanych w rezolucjach.
W wyniku prawie rok trwającego postępowania Komisja Dyscyplinarna w dniu 5 marca 1969 uchyliła wniosek rzecznika o dyscyplinarne zwolnienie dra Łukawera z pracy w WSE, udzielając Mu jedynie nagany oraz pozbawiając Go na 2 lata biernego prawa wyborczego do władz uczelni.   Jednak przed upływem ustawowego terminu uprawomocnienia się wyroku Komisji i terminu ewentualnego odwołania się oskarżonego od jej decyzji, ówczesny Rektor WSE w dniu 27 marca 1969 powołując się jedynie na upoważnienie Ministra Oświaty i Szkolnictwa (o to upoważnienie Rektor zwrócił się sam już w dniu 7 marca), rozwiązał z dr. Łukawerem stosunek służbowy, zwalniając go z pracy w WSE w Krakowie. Tym samym dr Łukawer został pozbawiony pracy i środków utrzymania na całe 12 lat, bowiem na Uczelnię powrócił dopiero w 1980 roku dzięki staraniom uczelnianej „Solidarności”.

Już w październiku 1980 roku Tymczasowy Zarząd NSZZ „Solidarność” w Akademii Ekonomicznej, stając na stanowisku, że drowi Łukawerowi została wyrządzona krzywda moralna, którą w ramach odnowy życia społecznego w PRL i w imię elementarnych zasad sprawiedliwości, należy bezwzględnie naprawić, podjął w dniu 28 października Uchwałę wnioskującą przywrócenie dra hab. Edwarda Łukawera do praw pracownika naukowo-dydaktycznego Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Wniosek NSZZ „Solidarność” poparł w listopadzie Zespół Senacki ds. Rozpatrzenia Postulatów Pracowniczych i dr hab. Edward Łukawer pod koniec 1980 roku powrócił na uczelnię w wieku 60 lat na stanowisko adiunkta. W dniu 1 kwietnia 1981 otrzymał stanowisko docenta, a 17 września 1987, a więc na trzy lata przed emeryturą, tytuł i stanowisko profesora.

W okresie owych 12 lat pozostawania poza Uczelnią, na którą kilkakrotnie podejmowane przez Niego próby powrotu nie dały rezultatu, prof. Łukawer ani na chwilę nie zaprzestał pracy naukowej, a nawet dzięki pomocy przyjaciół z Uczelni, prowadził nieformalne prace doktorskie. Można tu dodać, że na wyjazd z Polski – mimo nalegań – nie wyraził zgody. Ta pasja do pracy naukowej i dydaktycznej cechowała Go do ostatnich chwil życia.

—————–

Nadzwyczajne posiedzenie Senatu Wyższej Szkoły Ekonomicznej  w Krakowie 17 marzec 1968 ( z Marzec 1968 w Krakowie w dokumentach- Biblioteka Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego,  Kraków, 2005 )