Naukowcy wobec aparatu władzy ludowej

 

Granice kompromisu. Naukowcy wobec aparatu władzy ludowej, red. Piotr Franaszek, Warszawa 2015, 343 s.

Czy naukowiec w PRL mógł być wolny? Czy jego badania naukowe, niezależnie od dziedziny, mogły być prowadzone bez ideologicznej otoczki, bez „układania” się z władzami? Jak daleko sięgały granice kompromisu? Naukowcy w systemie politycznym PRL musieli poruszać się w rzeczywistości wyznaczanej przez władze. Ponieważ nie był to okres jednolity, nie brakuje w nim różnorodnych postaw – od pełnego zaangażowania w budowę nowego ustroju po całkowitą jego negację. Pośrodku rozpościerał się cały konglomerat postaw, które nierzadko trudne są do jednoznacznej oceny. Warto o nich pamiętać, dyskutować i pisać.

Seria DZIENNIKARZE – TWÓRCY – NAUKOWCY podejmuje niezwykle interesujący temat funkcjonowania wymienionych środowisk w systemie totalitarnym.

Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN „Aparat bezpieczeństwa wobec środowisk twórczych, dziennikarskich i naukowych”

Spis treści Piotr Franaszek, Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 Krzysztof Kawalec, Milicyjny przegląd uczelni wrocławskich z lat sześćdziesiątych (na przykładzie Uniwersytetu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 Patryk Pleskot, Kontakty polskich humanistów ze środowiskiem „Annales” w optyce komunistycznej ideologii (1945–1989) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23 Mariusz Patelski, Z szeregów Demokratycznej Armii Krajowej do stalinowskich więzień. Nieznane karty z biografii opolskiego matematyka – profesora Eugeniusza Szczepankiewicza . . . . . . . . .

37 Cecylia Kuta, Działania aparatu represji wobec profesora Jana Kielanowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51 Paweł Szulc, Andrzej Burda – prawnik na usługach państwa i partii . . . . . . . . . . .

78 Przemysław Benken, Od „utrwalacza władzy ludowej” do roli doradcy Solidarności – zmienne koleje losu profesora Wiktora Herera . . . . . . . . . . . . . . . . .

100 Aleksandra Arkusz, Ruta Nagucka – filolog, tajny współpracownik ps. „Mag” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

125 Zbigniew Bereszyński, Instytut Śląski w Opolu w krzywym zwierciadle doniesień tajnego współpracownika ps. „Jan” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

145 Sylwia Galij-Skarbińska, Agent niepokorny. Historia tajnego współpracownika ps. „Stanisław” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

170 Wojciech Kunicki, Przypadek Zenona Rudnickiego. Przyczynek do inwigilacji środowisk kościelnych i akademickich w Łodzi . . . . . . . . . . . . . . . . . .

188 Maciej Maciejowski, W kręgu komunistycznej klienteli. Przypadek profesora Bogdana Dopierały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Włodzimierz Suleja, Kryptonim „Ekonomista” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

236 Andrzej Synowiec, Stanisław Nahlik – dyplomata, uczony, tajny współpracownik SB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

246 Piotr Franaszek, Przemysław Mroczkowski – filolog, historyk literatury angielskiej, figurant sprawy operacyjnego rozpracowania o kryptonimie „Topola” . . . . . . . . . .

274 Mirosław Sikora, Magia systemów sterowania, czyli profesor Węgrzyn, Francuzi i (kontr)wywiad PRL 1958–1976 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

292 Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

329 Indeks osób .

Ryszard Nazarewicz – ubek, profesor habilitowany PAN i ANS

Ryszard  Nazarewicz w Bazie Ludzie Nauki

prof. dr hab.  Ryszard  Nazarewicz  (nie żyje)
Dyscypliny KBN:    nauki historyczne
Specjalności:    historia najnowsza
Członkostwo:    Nieaktualne:

Członek  Towarzystwo Naukowe im. Adama Próchnika
Promotor prac doktorskich:
Droga do powojennej stabilizacji w regionie częstochowskim w latach 1945-1948  01/01/1990,
autor rozprawy doktorskiej  Marian Kotarski ,
Recenzent prac doktorskich i habilitacyjnych:
Polski ruch oporu w walce z komunikacją okupanta w latach 1939 – 1945 na ziemiach polskich,  22/05/1987 ,
autor rozprawy doktorskiej  Aleksander Wojtczak

Ryszard Nazarewicz w Wikipedii

Ryszard Nazarewicz vel Ryszard Raps ps. Stefan (ur. 11 października 1921 we Lwowie, zm. 22 grudnia 2008 w Warszawie) – profesor zwyczajny historii, były podpułkownik MO, zastępca szefa Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego PRL dla miasta stołecznego Warszawy.

Był żołnierzem Gwardii Ludowej. W 1944 był oficerem do spraw informacji w III Brygadzie im. Józefa Bema Armii Ludowej, szef informacji i wywiadu Okręgu Częstochowa AL.

Od 1 lutego 1945 do 31 grudnia 1947 brał udział w walkach przeciwko oddziałom podziemia niepodległościowego.

W latach 1951-1956 pełnił funkcję naczelnika Wydziału V Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego PRL w Łodzi, a w okresie 1946-1951 zastępcy kierownika Miejskiego UBP w Łodzi w 1945.

Miał tytuł profesora zwyczajnego Polskiej Akademii Nauk. Był autorem kilku książek, m.in. Dylematy i dramaty Armii Ludowej. Był pracownikiem naukowym Instytutu Historii Ruchu Robotniczego Akademii Nauk Społecznych przy KC PZPR. Wieloletni członek Rady Naczelnej ZBoWiD.

♠

Ryszard Nazarewicz w katalogu IPN

♠

RYSZARD NAZAREWICZ – PARTYZANT, UBEK, „PROFESOR” – TADEUSZ M. PŁUŻAŃSKI

…..Po kilkunastoletnim „epizodzie” w bezpiece „ludowa” władza rzuciła byłego partyzanta na inny front walki z „reakcją” – walki piórem. Wtedy narodził się Nazarewicz – „profesor historii”. Jako pracownik m.in. Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR przez kolejne dekady dbał o „właściwy” obraz najnowszych dziejów Polski. Nie zapomniał oczywiście o swojej bojowej i wywiadowczej karcie – wychwalał dzieje Częstochowskiego Okręgu GL-AL. W ramach twórczości „naukowej” wydał wiele książek, nawet w III RP.
W numerze z lutego 2003 r. wspomnianego już „Głosu Kombatanta Armii Ludowej”, którego jest stałym autorem, Ryszard Nazarewicz napisał: „Prawda jest dlatego po naszej stronie, że od kilkunastu lat dominuje w radio, telewizji i prasie prawicowa wersja historii. Mało tego, że jest naświetlana pod kątem działania obecnej prawicy, ale jest również naświetlana w sposób obraźliwy, obelżywy dla nas, dla lewicowego ruchu oporu. Dla tych, którzy walczyli wtedy, kiedy inni zajmowali się wyszukiwaniem i mordowaniem ludzi, których uznawali za komunistów, za agentów itd. Ale i nadal to pojęcie »agenci« tkwi. Mamy ciągle w prasie prawicowej w kraju tego rodzaju czkawkę”…..

♠

Ryszard Nazarewicz -wywiad Niezależnej Wytwórni Lewicowych Filmów

♠

Czerwone dynastie: Ryszard Nazarewicz i jego córka Katarzyna – Jerzy Robert Nowak

2009-08-13 4:32 am

Dużą karierę w mediach po 1989 r. zrobiła Katarzyna Nazarewicz-Sosińska, m.in. pełniąc funkcje redaktora naczelnego “Expressu Wieczornego”, dyrektora wydawniczego magazynów “Playboy” i “Voyage”, swego czasu była kandydatką na rzecznika rządu AWS – UW. Jest córką byłego szefa wywiadu GL-AL w okręgu Częstochowa, późniejszego pułkownika UB Ryszarda Nazarewicza, który wsławił się nie tylko nadzorem UB zza biurka, lecz także osobistymi przesłuchaniami polskich patriotów…..

Jan Trzynadlowski – prof, historyk literatury, dyrektor ‚Ossolineum’, wspaniały wykładowca UWr., bardzo wydajny TW ‚Konrad’

 

Trzynadlowski Jan

portalwiedzy.onet.pl/

(1912-1995), polski teoretyk i historyk literatury, wydawca. W latach 1945-1950 był pracownikiem Uniwersytetu Łódzkiego. Należał do Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Od 1950 mieszkał we Wrocławiu, od 1951 związany był z Uniwersytetem Wrocławskim, od 1966, jako profesor. W latach 1956-1960 pełnił urząd dyrektora i redaktora naczelnego wydawnictwa Ossolineum. Od 1964 do 1985 był sekretarzem generalnym Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego.

♠

Jan Trzynadlowski w Wikipedii

Jan Trzynadlowski (ur. 1912, zm. 1995) – polski teoretyk i historyk literatury, wydawca.

W latach 1945-1950 był pracownikiem Uniwersytetu Łódzkiego. Należał do Łódzkiego Towarzystwa Naukowego. Od 1950 mieszkał we Wrocławiu, od1951 związany był z Uniwersytetem Wrocławskim. W 1966 uzyskał tytuł profesora. W latach 1956-1960 pełnił funkcję dyrektora i redaktora naczelnego wydawnictwa Ossolineum. Od 1964 do 1985 był sekretarzem generalnym Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. W latach1959–1974 był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa PRL o pseudonimie Konrad^[1].

♠

Słownik Biograficzny Ziemi Jeleniogórskiej

Trzynadlowski Jan
ur. 19 grudnia 1912, Lwów
zm. 18 maja 1995, Jelenia Góra

teoretyk i historyk literatury, bibliolog, wydawca, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego

…

W 1945 r. po repatriacji ze Lwowa Jan Trzynadlowski przybył do Łodzi, gdzie podjął pracę jako asystent, później adiunkt w Katedrze Historii Literatury Uniwersytetu Łódzkiego. W 1947 r. uzyskał stopień doktora filozofii (teoria literatury i metodologia nauk), na podstawie pracy, pt. „Założenie teoretyczne nowszych szkół poetyckich na tle ogólnej teorii sztuki”. Promotorem była prof. Stefania Skwarczyńska, a egzaminatorem z zakresu metodologii nauk – prof. Tadeusz Kotarbiński. Trzynadlowski prowadził seminaria z teorii literatury, wykłady z dziejów i teorii wiersza polskiego na tle porównawczym i wykłady z historii literatury powszechnej. Jednocześnie na zaproszenie Leona Schillera, wykładał zasady wersyfikacji polskiej w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi. W l. 1948-50 wykładał również w warszawskim Instytucie Pedagogicznym.

W 1950 r. Jan Trzynadlowski przeniósł się do Wrocławia, nie zrywając jednak związków zawodowych z Łodzią. Na Uniwersytecie Łódzkim wykładał do 1953 r., od 1946-57 był członkiem kolegium redakcyjnego Prac Polonistycznych, oprócz tego był członkiem Łódzkiego Towarzystwa Naukowego i od 1958 r. redagował wraz z S. Skwarczyńską pismo „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z którym związany był do śmierci. Jan Trzynadlowski we Wrocławiu pracował najpierw jako redaktor literacki, naczelny, aż w końcu został dyrektorem Wydawnictwa im. Ossolińskich. Dla wydawnictwa tego położył ogromne zasługi. W l. 1950-57 prowadził na Uniwersytecie Wrocławskim wykłady z zakresu teorii literatury, w 1957 r. awansował na stanowisko docenta i wtedy związał się na stałe z Uniwersytetem Wrocławskim. W roku 1965 założył Zakład Teorii Literatury, w 1966 r. został profesorem nadzwyczajnym, w 1973 – zwyczajnym. W 1975 r. założył na wrocławskiej polonistyce Pracownię Filmoznawczą, która kształci do dziś miłośników X muzy i pomaga rozwijać badania naukowe w tym zakresie.

Był wspaniałym wykładowcą, uwielbianym przez studentów. Wypromował ponad dwustu magistrów, trzydziestu doktorów, asystował przy wielu habilitacjach. Wykładał na wielu uniwersytetach zagranicznych, związany był ścisłą współpracą z Dolnośląskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk, z Instytutem Śląskim w Opolu, a także z Wyższą Szkołą Pedagogiczną w Opolu, która uhonorowała go w 1993 r. tytułem doktora honoris causa.

Był również wieloletnim prezesem Zarządu Wojewódzkiego Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, a także aktywnym członkiem Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Redagował prace Towarzystwa prowadząc rocznik „Annales Silesiae”, założył i przez ponad ćwierćwiecze sam prowadził „Litterarie” wydawnictwo periodyczne z zakresu teorii literatury, metodologii nauk, humanistyki i kultury. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe w zamian za jego zasługi nadało mu godność członka honorowego towarzystwa.

♠

IPN – PRZEGLĄD MEDIÓW – 25 kwietnia 2007 r.

serwis IPN 

Znany historyk i teoretyk literatury prof. Jan Trzynadlowski współpracował z bezpieką – ujawniono we wtorek wieczorem w programie „Misja specjalna” w telewizyjnej Jedynce. Trzynadlowski od 1951 r. był związany z Uniwersytetem Wrocławskim; od 1966 jako profesor. W latach 1956-1960 był dyrektorem i redaktorem naczelnym wydawnictwa Ossolineum. W latach od 1964 do 1985 był sekretarzem generalnym Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego. Zajmował się m.in. teorią filmu. Jak poinformowano w programie, Trzynadlowski został zwerbowany w 1959 roku, a wyrejestrowany w 1974 r. W Instytucie Pamięci Narodowej znajdują się trzy tomy jego meldunków. Dzięki nim m.in. zwolniono z pracy w urzędach centralnych kilka osób i udaremniono ucieczkę na Zachód dwóch naukowców. Z dokumentów wynika, że profesor rzadko pobierał pieniądze za donosy, ale otrzymywał zwrot kosztów podróży i upominki od SB. Miał dobre kontakty z funkcjonariuszami SB. Radził się ich np., czy powinien odpisywać na prośbę Jerzego Giedroycia, proszącego o przesłanie jednej z książek wydanych przez Ossolineum. „Z punktu widzenia SB agent »Konrad« (Trzynadlowski-PAP) był agentem bardzo wydajnym, dostarczał wartościowe informacje” – ocenił w programie szef wrocławskiego IPN Włodzimierz Suleja. „Misja specjalna” TVP 1 24.04.2007 r.

Stefan Ignar – ekonomista, prof., członek władz PRL, ZSL, ZMP, FJN,TPPR

Stefan Ignar w Wikipedii

(ur. 17 lutego 1908 w Bałdrzychowie w woj. łódzkim, zm. 23 stycznia 1992) – działacz ruchu ludowego, ekonomista.

Urodził się w rodzinie chłopskiej; ukończył Uniwersytet Poznański (1931), W 1949 otrzymał tytuł prof. nadzwyczajnego, w 1964 prof. zwyczajnego nauk ekonomicznych. Od 1931 członek SL, od 1949 ZSL. Należał do organów kierowniczych obu stronnictw ludowych – w latach 1935–1939 członek Rady Naczelnej SL, w latach 1948–1949 członek Prezydium Naczelnego Komitetu Wykonawczego SL, w latach 1949–1984 członek Naczelnego Komitetu Wykonawczego… W latach 1956–1962 i w 1981 (maj-listopad) prezes NK ZSL….

W latach 1945–1949 pracownik naukowo-dydaktyczny Wyższej Szkoły Gospodarstwa Wiejskiego w Łodzi. Działał także w ruchu młodzieży wiejskiej – w 1945 i w latach 1946–1947 wiceprezes, a w latach 1947–1948 prezes Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”; w latach 1948–1950 przewodniczący Rady Naczelnej Związku Młodzieży Polskiej. W latach 1948–1950 był także prezesem Zarządu Głównego Związku Samopomocy Chłopskiej.

W latach 1949–1978 pracownik naukowo-dydaktyczny Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Pełnił wysokie funkcje państwowe – w 1952 zastępca przewodniczącego Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego, w latach 1952–1956 zastępca przewodniczącego Rady Państwa, w latach 1956–1969 wicepremier, a w latach 1969–1972 członek Rady Państwa. W latach 1970–1978 był dyrektorem Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Polityki Agrarnej SGGW.

W latach 1952–1976 poseł na Sejm PRL I, III, IV, V i VI kadencji; w latach 1952–1956 członek Prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego, a w latach 1958–1983 – Frontu Jedności Narodu. W 1978 otrzymał Order Budowniczych Polski Ludowej.

W latach 1983–1989 – członek Rady Krajowej Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (TPPR).

———–

serwis IPN

Kierownicze stanowisko partyjne i państwowe b. PRL 

 ..1945 jako zwolennik nawiązania kontaktów z PPR przeciwstawił się polityce CKRL i wystąpił z SL „Roch”. Od 30.09.1948 do 29.11.1949 członek RN SL. 15.03.1949 – 29.11.1949 członek Prezydium i Sekretariatu NKW SL. W okresie 08-12.1945 oraz 12.1946 – 02.1947 wiceprezes, a od 29. 04.1947 do 20.07.1948 prezes ZG ZMW RP „Wici”. Z funkcji tej złożył rezygnację z powodów politycznych. Od 07.1948 do 1950 przewodniczący Rady Naczelnej ZMP. 20.09.1948 – 1950 prezes ZG Związku Samopomocy Chłopskiej. 30.08.1952 – 11.1956 członek Prezydium OK Frontu Narodowego, a w okresie 04.01.1958 – 16.07.1983 członek Prezydium OK. FJN. 20.11.1952 – 19.03.1976 poseł na Sejm PRL I-VI kadencji. 09.10.1955 – 12.05.1957 przewodniczący ZG TPPR. 1970-1978 dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Polityki Agrarnej SGGW. Źródło: 1.NKW PSL. Centralna Kartoteka Działaczy Ruchu Ludowego (dalej: CKDRL), sygn. 950, 2. T. Mołdawa, Ludzie władzy 1944-1991, Wyd. PWN, Warszawa 1991, 3. Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego. Makieta, Wyd. LSW, Warszawa 1989, s. 145-146, 4. S. Giza Władze naczelne stronnictw ludowych (1861-1965), [w:], Roczniki Dziejów Ruchu Ludowego Nr 7 , Wyd. LSW, Warszawa 1965, s. 386-448.

———

Stefan Ignar w 10. rocznicę śmierci

serwis Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego

Piastując funkcje społeczne, partyjne i państwowe prowadził pracę badawczą i dydaktyczną: 1945-49 na WSGW w Łodzi, od 1949 w SGGW-AR w Warszawie, kolejno kierownik Katedry Polityki Agrarnej na Wydziale Ekonomiczno-Rolnym, a następnie dyrektor Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Polityki Agrarnej. Jednocześnie przewodniczący Komitetu Badań Rejonów Uprzemysłowionych przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk.

 

 

 

Jerzy Dietl – prof. ekonomista, człowiek „Solidarności”, ale także TW „Kowalski”

 

 Jerzy Dietl

Nauka Polska – Baza Ludzi Nauki

prof. zw. dr hab. Jerzy Dietl

Dyscypliny KBN: organizacja i zarządzanie, ekonomia

Specjalności: marketing

Miejsca pracy: Aktualne:Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu; Wydział Przedsiębiorczości i Zarządzania; Katedra Marketingu, Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu; Instytut Nauk o Zarządzaniu

Nieaktualne: Akademia Polonijna; Wydział Ekonomii i Zarządzania; Instytut Zarządzania. Uniwersytet Łódzki; Wydział Zarządzania; Katedra Marketingu

Pełnione funkcje: Aktualne:Dyrektor Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu; Instytut Nauk o Zarządzaniu

Członkostwo: Nieaktualne: Członek Polska Akademia Nauk; Wydziały PAN; Wydział I – Nauk Społecznych; Komitet Nauk Ekonomicznych;Członek Polska Akademia Nauk; Wydziały PAN; Wydział V – Nauk Rolniczych, Leśnych i Weterynaryjnych; Komitet Ekonomiki Rolnictwa;Członek Państwowa Komisja Akredytacyjna; Zespoły Państwowej Komisji Akredytacyjnej; Zespół Kierunków Studiów Ekonomicznych

————– 

 

Genealogia potomków Sejmu Wielkiego

Jerzy Dietl

Who is Who w Polsce: Dietl Jerzy prof. zw.

zawód:prezes fundacji.
miejsce pracy: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczość

edukacja: 1946 Gimnazjum im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, 1946-50 dyplom mgr nauk ekonomicznych na Akademii Handlowej w Poznaniu, 1958 doktor nauk ekonomicznych w wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu, 1959-60 studia w Instytute of Social Studies w Hadze, 1961 studia w siedzibie FAO oraz EEC w Belgii, 1961 doktor hab. w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie, 1971 prof. nadzwyczajny, 1978 prof. zwyczajny.

kariera: 1950-61 asystent, starszy asystent, adiunkt w wyższej Szkole Ekonomicznej oraz Akademii Handlowej w Poznaniu, 1961-68 kierownik zakładu w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu, 1968-71 kierownik Katedry na UŁ, 1971-78 prof. nadzw., dyrektor Instytutu a następnie kierownik Katedry na UŁ, 1978 prof. zw. na UŁ (marketing), 1992 konsultant ds. edukacji OECD w Paryżu, 1992 przew. Rady Naukowej Europejskiego Instytutu Rozwoju Regionalnego i Lokalnego na UW, 1992-93 ekspert MEN w Komisji Ekspertów, 1994 przew. Rady Naukowej Programu MBA, Międzynar. Centrum Zarządzania UW i University of Illinois at Urbana Champaign, 1997 prof. zw. w Wyższej Szkole Biznesu NUL w Nowym Sączu, 2002 czł. Państwowej Komisji Akredytacyjnej, wykładowca wielu uniw. zagranicznych. osiągnięcia: 1990 fundator i przew. (1990-93), czł. Rady Naukowej Fundacji Rozwoju Przedsiębiorczości w Łodzi, aktywny działacz „S”, jeden z założycieli a następnie prezes Łódzkiego Tow. Gospodarczego, 1989-91 senator Ziemi Łódzkiej, reprezentant Senatu w negocjacjach i na konferencjach międzynar., działalność na rzecz sektora edukacyjnego, wypromowanie ok. 35 doktorantów.

publikacje: ponad 500 publikacji: książki, artykuły, studia i raporty. odznaczenia: Krzyż Kawalerski, Oficerski i Komandorski z Gwiazdą OOP, Medale za Zasługi dla Rozwoju Regionalnego Polski, m.in. z woj.: opolskiego, poznańskiego, miast Łodzi, Gdańska, liczne nagrody za pracę naukową i dydaktyczną, medale i odznaczenia uczelni w Poznaniu, Bratysławie, Denton, Rotterdamie, dr h.c. Uniwersytetu Jean Moulin Lyon III we Francji (1997). członkostwo: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN.
działalność: prof. Wyższej Szkoły Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu i Akademii Polonijnej w Częstochowie.

————

Jerzy Dietl w Wikipedii

—————

Rody uczone – Dietlowie

Forum Akademickie

Pośród polskich „uczonych rodów” wiele nosi cudzoziemskie nazwiska. Wiem już, że ich przedstawiciele nie potrzebują ekstraordynaryjnych poświadczeń ani patriotyzmu, ani ofiarności w cywilnej, obywatelskiej służbie Ojczyźnie, wybranej kiedyś przez przodków. Tak jest i z Dietlami. Prof. Jerzy Dietl, mieszkający dzisiaj w Konstantynowie pod Łodzią, przechowuje książkę swego protoplasty Georga, pisaną gotykiem po niemiecku w początkach XVIII w. Nieco wcześniej rodzina przybyła do Galicji, a jej liczni członkowie pełnili funkcje ekonomów w dobrach, głównie Lubomirskich i Sanguszków, ale i w miejscowej administracji.

Urodzony w roku 1927 prof. Jerzy Dietl, wychowywał się w Poznaniu, gdzie ogród rodzicielskiego domu sąsiadował z ogrodem Znanieckich i bliska zażyłość łączyła rodziców Jerzego z dość dalekim krewnym, zwanym wszakże wujem, ojcem polskiej i jednym ze współtwórców światowej socjologii – Florianem. Córka profesora Znanieckiego, znana w Ameryce socjolog, Helena Lopata, wychowywała się razem z przyszłym profesorem ekonomii. Młody człowiek spędzał zimowe ferie z Jaworniku koło Wisły, gdzie Znanieccy mieli dom ucząc wuja gry w brydża i jazdy na nartach, z miernym, jak wspomina, powodzeniem. O wiele skuteczniejsze były nauki i pouczenia udzielane Jerzemu przez Floriana Znanieckiego. Wobec młodzieńczego zacietrzewienia w opinii np. o wyższości książek Curwooda nad książkami Londona, profesor przedstawił wywód o autorytetach, mówiąc, że jeśli ludzie bardziej światli coś sądzą, to należałoby się zastanowić dlaczego oraz wziąć pod uwagę to, że są wyrazicielami grupy społecznej, która jest grupą wiodącą intelektualnie. Pamiętając o tym, trzeba się następnie dopasowywać do opinii takiej grupy. Jerzy Dietl wziął to sobie do serca, a że w domu Znanieckich spotykał wielu ludzi z ówczesnej elity intelektualnej – Józefa Chałasińskiego, Jana Szczepańskiego, Czesława Znamierowskiego, młodziutką asystentkę, Antoninę Kłoskowską, dzisiaj profesora w Warszawie – sam poszedł drogą prowadzącą do owego intelektualnego i duchowego przywództwa, jakie ciągle jeszcze jest w Polsce udziałem inteligencji. ..

Do dziedzictwa Dietlów należy aktywność w życiu publicznym. Prof. Jerzy, członek „Solidarności” od 1980 r. (w stanie wojennym zabroniono mu wykładać), uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu, a po wyborach roku 1989 został senatorem Rzeczypospolitej, angażując się w prace kilku komisji, z racji czego wyjeżdżał często na międzynarodowe konferencje i negocjacje.

————– 

Zwykły TW Kowalski – Gazeta Polska 9 grudznia 2009 

Informację ujawnia łódzki IPN w książce „Służba Bezpieczeństwa wobec przemian politycznych w la­tach 1988-1990″, która ukaże się w najbliższych dniach. Informacja znajduje się w przypisach do książ­ki, ale zachowały się też dokumen­ty pokazujące szczegóły współpra­cy. Materiały – jak twierdzi autor książki dr Sebastian Pilarski z IPN -są obszerne.

– Dokumenty zachowały się na mikrofilmach – mówi. Nie pozo­stawianą złudzeń: prof. Dietl – au­tor podręczników akademickich, m.in. „Etyki biznesu”, wykładowca Wyższej Szkoły Biznesu w Nowym Sączu, prezes Fundacji Edukacyj­nej Przedsiębiorczości, senator OKP w latach 1989-1991, a w 2005 r. członek regionalnego komitetu ho­norowego Donalda Tuska – przez wiele lat byi zarejestrowany jako współpracownik bezpieki.

Sam Dietl przyznaje, że przez la­ta spotykał się z oficerami SB. – Ale nie przekazywałem informacji, któ­re mogłyby komuś zaszkodzić – mó­wi. Czy rzeczywiście?

– Tego nie można ocenić bez ana­lizy materiałów dotyczących osób, które wymieniał i sprawdzenia, czy informacje były wykorzystywane przez bezpiekę w działaniach ope­racyjnych – zaznacza Pilarski.

Z Poznania do Łodzi

Jerzy Dietl został zarejestrowany przez SB -jak wynika z zachowa­nych dokumentów – w 1959 r, gdy pracował w poznańskiej Akademii Handlowej (dziś Uniwersytet Eko­nomiczny) jako adiunkt.

Zwerbował go Wydział III KW MO (zajmujący się inwigilacją inte­ligencji) w Poznaniu. Otrzymał pseudonim „Kowalski”. W 1969 r. – gdy przeniósł się do Łodzi, gdzie od 1967 r. kierował katedrą i insty­tutem na Wydziale Ekonomiczno- Socjologicznym UL) – kontakt z nim przejął Wydział III KW MO w tym mieście.

Jedno ze spotkań „Kowalskiego” z oficerem prowadzącym we wrze­śniu 1973 r., rozpoczęte w kawiarni „Teatralna”, zakończyło się w lesie koło Pabianic.

„Kowalski” podał nazwiska eko­nomistów, którymi służby powinny się zainteresować. Z listy dziesięciu obywateli obcych państw, którą po­dał, jedną SB uznała za godną roz­pracowania.

Dla SB nie było informacji nie­przydatnych. Te o pozostałych dziewięciu osobach służby mogły wykorzystać w przyszłości – mówi dr Pilarski.

Według oficera prowadzącego, „Kowalski” współpracował chętnie, był prawdomówny, lojalny i zdyscy­plinowany w przestrzeganiu zasad konspiracji. Przekazywał informa­cje nt. naukowców głównie z Pozna­nia i Warszawy.

—–

PROFESOR OD TUSKA ZAREJESTROWANY JAKO TW

wg, lodzkie.naszemiasto.pl, 18-12-2009

Prof. Jerzy Dietl, działacz „Solidarności”, uczestnik obrad Okrągłego Stołu, senator I kadencji, członek regionalnego komitetu honorowego Donalda Tuska w 2005 r., był tajnym współpracownikiem SB oraz kontaktem operacyjnym I departamentu MSW – twierdzi dr Sebastian Pilarski, archiwista w łódzkim oddziale IPN.

Pilarski napisał o tym w przypisach swojej książki “Służba Bezpieczeństwa wobec przemian politycznych w latach 1988-1990″, która właśnie została wydana – pisze serwis lodzkie.naszemiasto.pl.
Jak mówi archiwista, oficer bezpieki w Poznaniu stwierdził w notatce, że “Kowalski” jest “jednostką prawdomówną, obiektywną, przestrzegającą dyscypliny współpracy i przestrzegającą zasad konspiracji.”
Prof. Jerzy Dietl zaprzecza, że współpracował z SB. 

Aleksander Kamiński – słynny harcmistrz i pedagog, przez komunistów pozbawiany możliwości pracy naukowej

Aleksander Kamiński (Muzeum Powstania Warszawskiego) , pseudonimy Dąbrowski, Juliusz Górecki – urodzony w 1903 działacz harcerski. W latach 1917 – 1919 organizuje polskie harcerstwo w Humaniu w Rosji. W Polsce, od 1921, jest instruktorem Związku Harcerstwa Polskiego, twórcą i organizatorem ruchu zuchowego, od października 1939 – w Szarych Szeregach. Uczestnik obrony Warszawy w 1939, należy do podziemnych struktur wojskowych. W latach 1939–1944 redaguje „Biuletyn Informacyjny”. W latach 1941-1944 jest szefem Biura Informacji i Propagandy Okręgu Warszawskiego AK. Od 1940 współpracuje z podziemiem żydowskim. Po powstaniu w getcie dostarcza dokumenty ocalałym żołnierzom Żydowskiej Organizacji Bojowej. Po wojnie jest pracownikiem naukowym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1950 usunięty z uczelni z powodów politycznych, wraca w 1958. Od 1962 jest profesorem, kieruje Katedrą Pedagogiki Społecznej. Jest autorem artykułów i książek, w tym „Kamieni na szaniec”(1943). Umiera w 1978.

——–
hm. Aleksander Kamiński w Wikipedii 

Od maja 1945 do 1950 asystent przy katedrach pedagogiki społecznej i pedagogiki ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. W 1947 uzyskał stopień doktora filozofii po obronie rozprawy „Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym”. Nadal czynny w ZHP: od stycznia 1946 był członkiem Komisji Ideologicznej i Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego. Zarządzeniem z 12 stycznia 1946 został powołany w skład Tymczasowej Naczelnej Rady Harcerskiej, a od marca 1946 był II Wiceprzewodniczącym ZHP. W 1947 pozbawiono go tego stanowiska, a w styczniu 1949 usunięto z przyczyn ideologicznych z ZHP. Z początkiem 1950 usunięty został także z Uniwersytetu Łódzkiego. Do roku 1956 jest pod obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa.

Do pracy harcerskiej powraca w 1956. Wydarzenia październikowe 1956 przyniosły odnowę i nadzieję na demokratyczne przemiany w kraju. Kamiński uczestniczył w rozmowach na temat sytuacji w harcerstwie i możliwości reaktywowania ZHP. M.in. 26 listopada 1956 spotkał się z grupą instruktorów reprezentujących środowisko krakowskie finalizujące reaktywowanie ZHP. Ci odmówili mu wsparcia w realizacji jego ówczesnej koncepcji reaktywowania działalności harcerskiej w ramach OHPL. Przedstawiając swoje stanowisko(i dowody) że jedynym prawidłowym rozwiązaniem jest reaktywowanie ZHP (co zresztą uczynili 4.12.1956). Wówczas, na początku grudnia odbył spotkania z 25 instruktorami przedwojennego ZHP. Udał się z nimi na naradę działaczy OHPL w Łodzi, która przekształcała się w „Ogólnopolską Naradę Działaczy Harcerskich” (Krajowy Zjazd Działaczy Harcerskich). Wybrano go w skład Naczelnej Rady Harcerskiej, został wybrany Przewodniczącym NRH.

Na stanowisku przewodniczącego RN Kamiński funkcjonował jednak niespełna półtora roku. Ustąpił pod naciskiem sił, które zmierzały do podporządkowania ideologicznego ZHP Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

W 1958 powrócił do pracy na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie od kwietnia 1962 kierował Katedrą Pedagogiki Społecznej. W 1959 habilitował się na podstawie pracy „Prehistoria polskich związków młodzieży”, a w marcu 1969 nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego. Czynny w Związku Nauczycielstwa Polskiego i w Polskim Związku Higieny Psychicznej, członek Komitetu Nauk Pedagogicznych i Psychologicznych PAN.

Po przejściu na emeryturę 1972 powrócił do Warszawy, gdzie zmarł 15 marca 1978. Pochowano go na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie obok Kwatery Szarych Szeregów. Spoczął, więc obok Rudego, Alka i Zośki, tak mu bliskich bohaterów „Kamieni na szaniec„.

————

Aleksander Kamiński

Polskie Radio

Po zakończeniu wojny postanowił oddać się pracy naukowej. Został asystentem w katedrze pedagogiki Uniwersytetu Łódzkiego, tam też w 1947 roku obronił pracę doktorską. Nie zrezygnował z działalności w ZHP. Szybko się jednak okazało, że w warunkach budowanego w Polsce stalinowskiego totalitaryzmu nie ma miejsca dla tak „reakcyjnych” postaci jak Kamiński. Szykanowany przez komunistów, wzywany wielokrotnie na „spotkania” z bezpieką, został wreszcie usunięty ze związku i pozbawiony stopnia instruktorskiego. Wkrótce został też pozbawiany możliwości pracy naukowej. Do harcerstwa próbował wrócić po 1956 roku. Został wybrany na przewodniczącego Naczelnej Rady Harcerskiej. Kiedy się okazało, że nie ma szansy na autentyczne odrodzenie harcerstwa i chcąc być „wierny samemu sobie” zrezygnował z pełnionej funkcji. W 1958 roku powrócił do pracy na Uniwersytecie Łódzkim, uzyskując habilitację, docenturę, a w 1969 roku tytuł profesora. Przez 10 lat do 1972 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę, kierował Katedrą Pedagogiki Społecznej UŁ. Przez cały powojenny okres nie zrezygnował z krzewienia odpowiednich metod wychowawczych, pozostając do końca życia niekwestionowanym autorytetem całych pokoleń harcerzy. Zmarł 15 marca 1978 roku. Pochowany został w kwaterze Szarych Szeregów na warszawskich Powązkach.

Stefan Amsterdamski – chemik, filozof, z komunisty – opozycjonista, internowany

Stefan Amsterdamski w Encyklopedii Solidarności

ur. 15 I 1929 w Warszawie, zm. 19 VII 2005 w Warszawie. 1946-1951 student chemii na Politechnice Łódzkiej.

1947-1948 członek PPR, 1948-1968 członek PZPR. 1954-1968 pracownik naukowy UŁ, dziekan Wydziału Historyczno-Filozoficznego (1961 doktorat na UW). 1968 usunięty z pracy i z partii w za przynależność do środowiska tzw. Rewizjonistów (zakaz publikacji i zapis cenzury). 1970-1989 docent w Instytucie Historii Nauki i Oświaty PAN w Warszawie. 1975-1978 wykłada w mieszkaniach prywatnych najnowszą historię Polski. Zaangażowany w kampanię przeciwko zmianom w Konstytucji PRL, podpisany pod Listem 59 z 1975 i Listem 14 z 1976. 1978 współzałożyciel Towarzystwa Kursów Naukowych, członek Rady Programowej, wykładowca Społecznych problemów nauki (często przerywanych przez bojówki SB),… 1980 podpisany pod Apelem 64 intelektualistów popierających postulaty strajkujących i żądających od władz podjęcia rozmów.

Od 1980 członek „S”, organizator Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauki. 1980-1981 pełnomocnik „S” w kwestii opracowania nowej ustawy o szkolnictwie wyższym. 13 XII 1981 – XI 1982 internowany w Ośr. Odosobnienia w Białołęce, Jaworzu i Drawsku, 1982 wyrok w zawieszeniu za fikcyjne przestępstwo. 1982-1989 w Społecznym Komitecie Nauki, autor tekstów i opracowań dla podziemnych wydawnictw (m.in. Krąg) i periodyków (m.in. „Krytyka”). 1985 wśród autorów zamówionego przez L. Wałęsę niezależnego raportu Polska 5 lat po Sierpniu. Podczas rozmów Okrągłego Stołu reprezentant strony solidarności w podzespole ds. nauki, oświaty i postępu technicznego.

1989 profesor. 1989-1990 wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego. 1992 członek Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, dyrektor Szkoły Nauk Społecznych. Wykładowca uczelni zagranicznych (m.in. Stanford Univercity, Yale, College de France, Instytutu Humanistycznego w Wiedniu), autor licznych publikacji naukowych z dziedziny filozofii i socjologii nauki.

————-

Stefan Amsterdamski

Rzeczpospolita, 02.11.2005

Stefan Amsterdamski Metodyk filozofii i historii nauki, socjolog wiedzy. Żył 76 lat. (c) ARCHIWUM PRYWATNE 19 lipca

Byłem rewizjonistą, lansującym socjalizm o ludzkiej twarzy opowiadał o sobie. W 1956 roku marzyłem o demokracji systemu, w 1968 r. to marzenie się skończyło. W wyniku antysemickiej nagonki usunięty został z Uniwersytetu Łódzkiego, wyrzucony także z komitetu redakcyjnego „Studiów Filozoficznych”. Z jego nazwiskiem łączy się powstanie Uniwersytetu Latającego i Towarzystwa Kursów Naukowych. W jego mieszkaniu odbywały się nielegalne, z punktu widzenia władz, wykłady, przechowywał też nakład podziemnego „Zapisu”. W stanie wojennym był internowany. W latach 80. napisał m.in. „Między historią a metodą” i „Między doświadczeniem a metafizyką”. Był autorem jednego z najważniejszych tekstów dotyczących stosunków polsko-żydowskich „Odpowiedzialność bez winy i kary?”. W rządzie Tadeusza Mazowieckiego został podsekretarzem stanu zajmował się finansowaniem nauki.

———-

Stefan Amsterdamski w Wikipedii

St. Amsterdamski – Życie naukowe a monopol władzy ( casus Łysenko ) – 1981, „Nowa”,

Marian Orzechowski – ideolog PZPR, b. rektor, nadal w służbie nauki

Baza OPI

Ludzie nauki identyfikator rekordu:  o33008
prof. zw. dr hab. Marian Orzechowski
Dyscypliny KBN:	nauki o polityce
Specjalności:	historia najnowsza, politologia, stosunki międzynarodowe
Miejsca pracy, zajmowane stanowiska, pełnione funkcje:	– Katedra Międzynarodowych Stosunków Politycznych i Dyplomacji SWSPiZ w Łodzi – Kierownik – Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi

——

Marian Odon Orzechowski  w Wikipedii

(ur. 24 października 1931 w Radomiu) – polski polityk, historyk i politolog, działacz PZPR, były minister spraw zagranicznych, poseł na Sejm X kadencji.

W 1950 został absolwentem III LO we Wrocławiu^[1]. W 1955 ukończył studia na Uniwersytecie wLeningradzie. Uzyskał tytuł profesorski w zakresie nauk o polityce.

W latach 1971–1975 był rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego, a od 1984 do 1986 rektoremAkademii Nauk Społecznych przy KC PZPR. W latach 1985–1988 zajmował stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Zbigniewa Messnera.

Przez wiele lat należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1981–1983 i1988–1989 pełnił funkcję sekretarza KC, od 1986 do 1990 był członkiem Biura Politycznego^[2]. W1989 został posłem na Sejm kontraktowy. W latach 1989–1990 był ostatnim przewodniczącym Klubu Poselskiego PZPR.

Wykłada w Społecznej Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi.

——–

 

Military Rule in Poland  Autorzy George Sanford

————-

Wiki: Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego

Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON) – organizacja polityczna utworzona w okresie stanu wojennego przez PZPR i podporządkowane jej stronnictwa polityczne oraz zależne od władz organizacje katolickie w celu propagandowego wykazania poparcia społeczeństwa dla polityki partii, a w szczególności wprowadzenia stanu wojennego. PRON miał nawiązywać do tradycji działalności Frontu Jedności Narodu, jednoczącego „patriotycznie” nastawionych Polaków różnych orientacji politycznych i światopoglądowych (stąd istotny był udział organizacji katolickich).

Na czele PRON stał od listopada 1982 Jan Dobraczyński – ściśle współpracujący z PZPR działacz PAX o poglądach nacjonalistyczno-katolickich.

20 lipca 1982 PZPR, ZSL, SD oraz Pax, ChSS i PZKS podpisały deklarację w sprawie utworzenia PRON. 17 grudnia 1982 na pierwszym posiedzeniu Tymczasowej Rady Krajowej PRON, jej przewodniczącym został pisarz Jan Dobraczyński, który sprawował tę funkcję aż do jej rozwiązania. W skład „Komisji Inicjującej PRON” weszli oprócz Dobraczyńskiego: Marian Orzechowski, Janusz Reykowski, Andrzej Przypkowski, Edmund Męclewski, Jan Majewski, Andrzej Elbanowski, Józef Chlebowczyk, Władysław Ogrodziński, Walenty Milenuszkin, Wiesław Nowicki, Jerzy Stencel, Elżbieta Ciborowska, Jerzy Kejna, Piotr Perkowski, Józef Kiełb, Jerzy Ozdowski, Stanisław Rostworowski, Gizela Pawłowska, Zbigniew Gertych, Klemens Krzyżagórski, Anatola Klajna i Zbigniew Siatkowski.

———

Na froncie „walki i porozumienia”

Polskie Radio, 2006, 12 grudnia

Marian Orzechowski odpowiadający za działalność partii w sferze ideologii, nauki i oświaty, nadzorował partyjne pisma „Nowe Drogi”, „Ideologia i Polityka”, „Zagadnienia i Materiały”, „Fakty i Komentarze” oraz „Sugestie”.

——–

POLSKA 1986 – 1989, Końcówka 

Rzeczpospolita, 15.06.02 Nr 24 

Pytania historyków do członków władz PRL skupiały się właściwie wokół jednej kwestii: Jak wyglądał proces podejmowania decyzji? Zwłaszcza tej najważniejszej: że pora podzielić się władzą.

Obecni w Miedzeszynie Władysław Baka, Stanisław Ciosek, Krzysztof Dubiński, Wojciech Garstka, Roman Malinowski, Marian Orzechowski i Janusz Reykowski uczestniczyli w latach 1988/89 w przygotowaniu lub prowadzeniu negocjacji i słusznie przyznają się do współautorstwa kompromisu z opozycją. Ujawnili wiele mało znanych lub zupełnie nieznanych szczegółów. Marian Orzechowski i Janusz Reykowski, najwyżej uplasowani w oficjalnych strukturach władzy, bo w Biurze Politycznym PZPR, z dużą szczerością opowiadali, jak zmieniało się ich postrzeganie zarówno własnego, jak i przeciwnego obozu, możliwości manewru politycznego