Jan Strzelecki – socjolog, socjalista opozycyjny, zamordowany przez nieznanych sprawców

Jan Strzelecki w Encyklopedii Solidarności

ur. 4 VII 1919 w Warszawie, zm. 11 VII 1988 tamże.1937-1939 student prawa na Uniwersytecie Warszawskim i pracownik redakcji „Orka na Ugorze”. 1939-1940 w Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. 1940-1944 student filozofii i socjologii na tajnym Uniwersytecie Warszawskim, redaktor „Płomieni” i „Młodzieży Socjalistycznej”. Od 1943 w PPS-WRN, żołnierz AK. W 1943 aresztowany przez Gestapo … Uczestnik powstania warszawskiego. 1945-1947 asystent na Uniwersytecie Łódzkim; 1945-1952 na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1946 aresztowany na kilka tygodni pod nieprawdziwym zarzutem przynależności do Zrzeszenia WiN. 1946-1948 członek PPS, przewodniczący Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej. 1948-1979 w PZPR, usunięty za działalność opozycyjną. W 1952 usunięty z UW z powodu głoszonych poglądów…1957-1988 pracownik Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 1984 habilitacja. 1958-1959 na stypendium Fundacji Forda w USA. W 1968 uczestnik protestów przeciwko polityce władz wobec środowiska akademickiego. 1969-1981 członek Komitetu Badań i Prognoz PAN „Polska 2000”. Od początku lat 70. współpracownik opozycyjnych środowisk o proweniencji katolickiej; w 1977 wykładowca Uniwersytetu Latającego, a od 1978 TKN. W 1978 współorganizator Konwersatorium „Doświadczenie i Przyszłość”.

13 XII 1981 – 24 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia w Warszawie-Białołęce i Strzebielinku k. Wejherowa, zwolniony ze względu na stan zdrowia. .. W 1985 uczestnik prac nad przygotowaniem niezależnego raportu ekspertów „Polska pięć lat po Sierpniu”, zamówionego przez Lecha Wałęsę. 31 V 1987 w gronie zaproszonych przez Lecha Wałęsę 63 intelektualistów – sygnatariuszy dokumentu określającego podstawowe cele polskiej opozycji. W latach 80. prześladowany przez SB: inwigilacja, pogróżki. 29 VI 1988 ofiara brutalnego napadu (okoliczności niewyjaśnione na procesie rzekomych sprawców), w wyniku czego zmarł. 

Joachim Biernacki

——————

Jan Strzelecki w Wikipedii

Po 1945 r. redaktor pisma ZNMS „Płomienie”, autor głośnego manifestu O socjalizmie humanistycznym, który wywołał w 1946 na łamach prasy dyskusję z udziałem m.in. Adama Schaffa, Juliana Hochfelda i Stanisława Ossowskiego, zakończoną wraz z utrwaleniem się stalinizmu w 1948.

Po wojnie przewodniczący Komitetu Wykonawczego Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (ZNMS). Od 4 grudnia 1946 r. października 1948 r. członek Rady Naczelnej PPS, skąd został usunięty wraz z Maciejem Weberem z ZNMS.

Należał do PZPR (od grudnia 1948 r.), a jednocześnie działał w opozycji demokratycznej, w 1979 roku usunięto go z partii…

W 1949 r. ukończył socjologię, doktoryzował się w 1964, a habilitację uzyskał w 1987 r. Pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN w Warszawie..

Zmarł tragicznie – w nocy z 29 na 30 czerwca 1988 roku został ciężko pobity na warszawskiej ulicy. Nieprzytomnego z ciężkimi obrażeniami głowy znaleziono nad brzegiem Wisły nieopodal mostu Śląsko-Dąbrowskiego u wylotu ulicy Karowej. W pobliżu stał jego samochód, wewnątrz którego znaleziono martwego psa z połamanymi nogami, o czym poinformowała prasa w krótkiej wzmiance. Pies nie był własnością Strzeleckiego, co ustaliła w śledztwie milicja. Jan Strzelecki nie odzyskał przytomności, zmarł kilkanaście dni później. W procesie sądowym skazano dwóch mężczyzn, na których ciążyły też inne przestępstwa. Sprawa zabitego psa ani razu nie pojawiła się w procesie^[

^{————-}

Robert Jarocki, Jan Strzelecki pisze list do Stalina, „Życie”, 22-23 maja 2004.

…23 kwietnia 1946 roku przed północą – opowiada Witold Kieżun – budzi – mnie strażnik wołając: Dawaj w NKWD! Z najgorszymi przeczuciami zgłosiłem się do pełnomocnika NKWD, czuwającego nad szpitalem w Kaganie. Był to młody pucołowaty lejtnant (porucznik), który – o dziwo, kazał mi usiąść. Spojrzawszy na mnie, powiedział: – Dostaliśmy w twojej sprawie pismo z kancelarii towarzysza Stalina, jest tam załącznik po polsku. Masz, i przetłumacz mi dokładnie. Zaskoczony szybko przebiegłem wzrokiem tekst na papierze z nadrukiem: Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej w Warszawie, podpisany przez przewodniczącego Jana Strzeleckiego. List był zaadresowany do Towarzysza Generalissimusa Józefa Stalina. Związek gorąco prosi o zwolnienie z obozu w Krasnowodsku, naszego kolegi Witolda Kieżuna, zasłużonego w walce z hitlerowskim faszyzmem, którego przez jakąś tragiczną pomyłkę aresztowano w Krakowie. Obecnie jest internowany w Krasnowodsku. Gdy opanowując radość i wzruszenie, przetłumaczyłem list, porucznik NKWD zapytał: – A co to jest ten Związek Młodzieży Socjalistycznej? Sam nie wiedziałem. Znałem Janka Strzeleckiego jeszcze ze swych przedwojennych lat gimnazjalnych warszawskich, żoliborskich, byłl on dla mnie i dla niektórych moich kolegów autorytetem intelektualnym i etycznym, ale nigdy nie miałem z nim powiązań organizacyjnych i politycznych. Także podczas okupacji, kiedy również się spotykaliśmy. Nic nie wiedziałem o Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej. Zresztą od 9 marca 1945 roku, byłem już odcięty od wszelkich informacji o publicznym życiu w naszym kraju. Naturalnie, znając Strzeleckiego, mogłem być pewny, że stoi na czele organizacji młodzieży nie komunistycznej…..

Rozważając sprawę listu do Stalina, uznano, że decyzję powinien podjąć cały zarząd. Strzelecki, zaproponował uchwałę, upoważniającą go do napisania w imieniu Zarządu ZNMS. Podobno odbyła się burzliwa dyskusja i wniosek w głosowaniu przepadł. Za, oprócz Strzeleckiego, byli tylko Wojnar i Nowicki. Większość dowodziła, że ryzykowne jest pisanie do Stalina w obronie człowieka, który nie jest członkiem ZNMS i o którym nie wiadomo, czy nie ma na sumieniu aktów wrogich wobec Armii Czerwonej. Po zebraniu, gdy niemal wszyscy oprócz Wojnara i Nowickiego, wyszli z lokalu ZNMS, Jan Strzelecki wziął papier z nadrukiem i adresem Związku, i sam wystukał na maszynie list, którego treść wyżej streściłem, po czym złożył swój podpis…

————

Towarzystwo Kursów Naukowych

serwis 11listopada1918.pl

11 stycznia 1978 r. grupa intelektualistów związanych z opozycją polityczną założyła w Warszawie  Towarzystwo Kursów Naukowych, które zajęło się organizowaniem niezależnych wykładów i dyskusji, poszerzając inicjatywę tzw. Uniwersytetu Latającego..

W Krakowie działalność Towarzystwa wspierał kardynał Karol Wojtyła.
W Warszawie główny cykl wykładów poświęcony tradycji odbywał się w kościele św. Marcina.

W ramach TKN wykłady wygłaszali m.in.:…Jan Strzelecki,…

——–

Lista udokumentowanych ofiar mordów komunistycznego aparatu represji w latach 1981-1989

90. Strzelecki Jan, lat 69. Zmarł 11 lipca 1988 r. Ciężko pobity nad Wisłą w dniu 30 czerwca 1988 r.

(Listę podano za „Tygodnikiem Gdańskim” nr 16 z 13 grudnia 1989 roku)